mgła covidowa i zespół post-Covid
Jeden z najczęstszych objawów przewlekłych
Pogorszenie pamięci jest jednym z najczęściej zgłaszanych przewlekłych objawów po przechorowaniu COVID-19. Często występują również „wrażenie nieobecności”, pogorszenie jakości snu, koncentracji i samopoczucia, objawy depresyjne, uczucie przewlekłego zmęczenia, zawroty i bóle głowy, bóle i nużliwość mięśni.
Czas trwania objawów
Czas trwania tych objawów jest zróżnicowany, może trwać od kilku tygodni do nawet kilkunastu miesięcy lub dłużej. Mogą współistnieć także objawy przewlekłego zmęczenia.
Przyczyna
Przyczyna powstawania przewlekłych objawów, często mogących występować nawet po łagodnej infekcji nie jest dobrze poznana. Prawdopodobnie jest spowodowana burzą cytokinową czyli przewlekłym stanem zapalnym wywołanym przez wirus SARS-CoV-2. w ciągu całego życia zostało oszacowane na około 35% u mężczyzn i 20% u kobiet, śmiertelność pięcioletnia sięga 63%, ponad 30% chorych wymaga opieki w zakładach opiekuńczo‑leczniczych. Podstawowym leczeniem jest profilaktyka czynników ryzyka miażdżycy i innych chorób sercowo-naczyniowych. Ogromne znaczenie mają optymalizacja leczenia nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, hiperlipidemii, otyłości oraz rehabilitacja ruchowa i funkcji poznawczych.
Rozpoznanie
Objawy mgły covidowej wykazują wiele podobieństw z objawami lęku i depresji, dlatego niektórzy naukowcy wiążą te objawy z zespołem stresu pourazowego wynikającym z przebytej ciężkiej infekcji, często wymagającej hospitalizacji. Z tego powodu aby postawić rozpoznanie uwzględnia się głównie diagnostykę neuropsychologiczną i psychiatryczną. Niektórzy pacjenci z nasilonymi dolegliwościami, zwłaszcza z objawami encefalopatii wymagają konsultacji neurologicznej i diagnostyki obrazowej mózgu, zwykle z wykorzystaniem rezonansu magnetycznego z opcją naczyniową. Obecnie nie ma jednak dostępnego specyficznego testu diagnostycznego, który pomógłby zdiagnozować mgłę mózgową po zakażeniu COVID.
Leczenie
W leczeniu stosuje się zwykle łagodnie działające leki przeciwdepresyjne, trwają badania naukowe nad przydatnością leków o działaniu przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym. Rekomendowany jest aktywny tryb życia, wystarczająca ilość snu, unikanie nadmiernego spożycia alkoholu i palenia papierosów.
Od czego zacząć?
Schemat 1
Jeśli podstawowym problemem jest pogorszenie pamięci u Pacjenta, który dotychczas nie był diagnozowany lub wykonywano już wcześniej diagnostykę neurologiczną, zazwyczaj proponujemy pierwszą konsultację u neurologa. W trakcie tej wizyty neurolog ocenia dotychczas wykonane badania oraz określa potrzebę wykonania innych konsultacji (np. neuropsychologicznej lub psychiatrycznej), dalszej diagnostyki i ewentualnego rozpoczęcia lub modyfikacji leczenia w zależności od indywidualnych wskazań.
Schemat 2
W przypadku osób młodych, dotychczas nie leczących się przewlekle i nie diagnozowanych, zwykle proponujemy przeprowadzenie pierwszej wizyty u neuropsychologa, który na podstawie przeprowadzonej oceny funkcji poznawczych określi konieczność odbycia konsultacji neurologicznej lub psychiatrycznej albo zaproponuje inne postępowanie.
Schemat 3
Dla pacjentów mających skierowanie od innych lekarzy umówimy wizytę u specjalisty wskazanego na skierowaniu. Skierowanie nie jest konieczne do rejestracji na wizytę, jednak zawarte tam informacje medyczne mogą ułatwić i przyspieszyć rozpoznanie. Po zakończeniu diagnostyki i określeniu leczenia, o ile pacjent wyrazi na to zgodę, wydamy informację dla lekarza kierującego z rozpoznaniem i proponowanymi zaleceniami medycznymi dla chorego.
