Nietrzymanie moczu u chorych na choroby otępienne
wskazówki dla opiekuna, refundacja wyrobów chłonnych
Jedną z dolegliwości, która towarzyszy chorobom otępiennym, jest nietrzymanie moczu. Stanowi to duży dyskomfort zarówno dla samego chorego, jak i dla opiekuna. Jakie są przyczyny zaburzeń mikcji? Czy można skorzystać z refundacji na wyroby chłonne?
Kilka stopni nietrzymania moczu
Choroby otępienne, w tym np. choroba Alzheimera, najczęściej diagnozuje się u osób powyżej 65. roku życia. Należy jednak pamiętać o tym, że nie jest to naturalne zjawisko starzenia się, a schorzenie przebiegające z postępującą neurodegeneracją. Jedną z dolegliwości, która często towarzyszy chorym, jest nietrzymanie moczu. Polega ono na niezamierzonym, częściowym lub całkowitym opróżnianiu pęcherza moczowego. W przypadku otępienia w wieku starczym problem nietrzymania moczu może dodatkowo wynikać z osłabienia mięśni dna miednicy, infekcji układu moczowego lub też przeroście prostaty (u mężczyzn).
Nietrzymanie moczu dzieli się na kilka stopni:
- kropelkowe,
- lekkie,
- średnie,
- ciężkie,
- bardzo ciężkie.
Najczęściej stopień nietrzymania moczu zwiększa się wraz z postępem choroby otępiennej. Znacznie większe ryzyko tej dolegliwości obserwuje się u chorych z otyłością brzuszną.
Przyczyny nietrzymania moczu u osób chorych na choroby otępienne
Nietrzymanie moczu u chorego na chorobę otępienną zawsze powinno wzbudzić czujność opiekuna. Senior często wstydzi się przyznać do problemu, a warto pamiętać, że lekceważenie zaburzeń mikcji może świadczyć o wielu poważnych schorzeniach układu moczowego lub moczowo-płciowego. Dlatego też konieczne jest skonsultowanie dolegliwości z lekarzem.
Na szczególną uwagę zasługuje nietrzymanie moczu u mężczyzn. Jest to związane nie tylko z dużym ryzykiem przerostu gruczołu krokowego, ale w skrajnych przypadkach może świadczyć o nowotworze prostaty. W zaawansowanych stadiach choroby otępiennej podopieczny nie ma kontroli nad pracą zwieraczy lub wykazuje ją w mocno ograniczonym stopniu. Na tym etapie choroby może pojawić się również nietrzymanie kału.
Higiena chorych nietrzymających mocz
Osoby cierpiące na choroby otępienne wymagają szczególnej opieki. Jednym z podstawowych obowiązków opiekuna jest spełnienie wszystkich podstawowych potrzeb fizjologicznych i zapewnienie choremu komfortu. U podopiecznych, którzy mają problem z nietrzymaniem moczu, higienę osobistą należy postawić na pierwszym miejscu. O czym należy pamiętać?
- Częsta zmiana odzieży i bielizny – nietrzymanie moczu powoduje brudzenie bielizny i ubrań. Dobrze jest mieć kilka gotowych i prostych do założenia zestawów (zamiast guzików, znacznie lepiej jest zaopatrzyć się w ubrania na rzepy lub gumki). Opiekun powinien zachęcić chorego do samodzielnego przebrania się. Zapewni to podopiecznemu poczucie niezależności.
- Korzystanie z nawilżonych chusteczek – to łatwy i szybki sposób na szybkie przemycie miejsc intymnych chorego.
- Łatwy dostęp do łazienki – warto zostawić podopiecznemu lekko uchylone drzwi w toalecie, zapalone światło, dodatkowe rolki papieru toaletowego, a także zamontować specjalnie uchwyty, które ułatwią siadanie na toalecie.
- Unikanie produktów moczopędnych – o ile jest to możliwe, należy unikać w diecie produktów o dużym potencjalne moczopędnym np. kawa i herbata. Nie należy jednak ograniczać choremu dostępu do wody pitnej.
Wyroby chłonne – jak wybrać?
Wyroby chłonne, w tym podkłady i pieluchomajtki, są bardzo pomocne w opiece nad chorymi na choroby otępienne. Ich wybór w aptekach i sklepach medycznych jest ogromny i z tego powodu stanowi to dylemat dla opiekuna. Czym kierować się podczas zakupu produktów chłonnych?
Najważniejszym kryterium jest stopień nietrzymania moczu. Informacja o poziomie chłonności jest zawsze opisana na opakowaniu. Przy lekkim nietrzymaniu moczu z pewnością wystarczające będą zwykłe majtki chłonne, a przy ciężkim stopniu bardziej przydadzą się pieluchomajtki na rzepy.
Kolejnym ważnym czynnikiem jest stopień nasilenia otępienia. Przy poważnej, zaawansowanej demencji warto wybrać produkty o dużym stopniu chłonności, np. majtki siateczkowe. Chorzy, którzy nie poruszają się i większą część dnia spędzają w pozycji leżącej, powinny być zaopatrzone w podkłady chłonne, które dodatkowo chronią pościel i materac przed przemoczeniem.
Refundacja środków chłonnych przez NFZ
Osoby z chorobami otępiennymi mogą ubiegać się o dofinansowanie na refundację. Warto jednak pamiętać o kilku limitach i ograniczeniach.
- Refundacja pieluchomajtek wystawiana jest na maksimum rok, przy czym jednorazowo można wykupić zaopatrzenie jedynie na 6 miesięcy.
- Zlecenie na wyroby chłonne jest ważne jedynie w miesiącu, w którym zostało ono wystawione.
- Jeżeli rozpoczęło się realizację recepty w określonej aptece lub sklepie medycznym, należy je kontynuować w tym samym miejscu.
Od 1 stycznia 2023 refundacją zostały objęte nowe produkty chłonne, a pełną listę można znaleźć na stronie Narodowego Funduszu Zdrowia.
