Pamięć jest jedną z najważniejszych funkcji poznawczych mózgu. Dzięki niej magazynujemy i przetwarzamy informacje dnia codziennego. Funkcje pamięciowe mogą zostać zaburzone przez wiele czynników chorobowych, psychologicznych oraz emocjonalnych, jak stres, depresja czy lęk. Sytuacje, kiedy zaczynamy zauważać u siebie lub u swoich bliskich problemy z zapamiętywaniem, pogorszenie koncentracji, a także trudności w skupieniu uwagi wymagają diagnozy. Niezbędnym narzędziem w ocenie funkcji poznawczych i rozpoznawaniu potencjalnych deficytów, jest diagnostyka neuropsychologiczna. Na podstawie badania można znaleźć przyczynę oraz opracować zindywidualizowany plan terapii dostosowany do sytuacji zdrowotnej i zasobów Pacjenta.
CZYM JEST DIAGNOSTYKA NEUROPSYCHOLOGICZNA?
Diagnostyka neuropsychologiczna to rodzaj oceny psychologicznej, która skupia się na analizie i ocenie sprawności procesów poznawczych, a także emocjonalnych. W trakcie badania oceniane są m.in. pamięć, uwaga, funkcje wykonawcze, percepcja, funkcje językowe, koordynacja wzrokowo-ruchowa oraz orientacja przestrzenna. Proces ma za zadanie analizę funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego, różnicowanie jego potencjalnych dysfunkcji oraz monitorowanie dynamiki rozwoju choroby. Diagnostyka neuropsychologiczna pozwala także odróżnić, czy występujące objawy są związane z uszkodzeniem układu nerwowego, czy też wynikają z podłoża psychologicznego np. przewlekłego stresu, czy kryzysu emocjonalnego. Proces diagnozy prowadzony jest przez wykwalifikowanego neuropsychologa, który dysponuje szeregiem narzędzi oceniających funkcje poznawcze badanej osoby. Wyniki poddawane są szczegółowej analizie i porównywane z ustalonymi normami.
KIEDY DIAGNOSTYKA NEUROPSYCHOLOGICZNA JEST POTRZEBNA?
Diagnostyka neuropsychologiczna zalecana jest u osób, które doświadczają deficytów w obrębie procesów poznawczych. Do tych objawów należą:
- zaburzenia pamięci krótkotrwałej: gubienie przedmiotów, wielokrotne zadawanie tych samych pytań,
- problemy językowe związane ze znalezieniem odpowiednich słów i rozumieniem wypowiedzi innych osób,
- problemy z koordynacją i wykonywaniem czynności np. prowadzeniem samochodu, czy gotowaniem,
- uczucie zagubienia i dezorientacji w miejscach publicznych,
- trudności z rozpoznawaniem i nazywaniem przedmiotów codziennego użytku,
- pogorszenie koncentracji, trudności ze skupieniem uwagi,
- nagła zmiana osobowości, np. występowanie urojeń, agresji, wycofania.
Diagnoza neuropsychologiczna przeprowadzana jest także w przypadku przebytego urazu mózgu – zwłaszcza, tych obszarów, które mogą powodować zaburzenia pamięci. Kolejną grupą pacjentów poddawanych terapii, są osoby cierpiące na choroby otępienne (demencję, chorobę Alzheimera, chorobę Parkinsona).
METODY STOSOWANE W DIAGNOSTYCE NEUROPSYCHOLOGICZNEJ
W ramach badań neuropsychologicznych specjalista stosuje różne testy i próby kliniczne. Diagnostyka w pierwszej kolejności opiera się na przeprowadzeniu wywiadu z pacjentem i najbliższymi członkami rodziny. Do narzędzi wykorzystywanych w diagnozie należą testy psychometryczne, m.in.: kwestionariusz MMSE, test pamięci wzrokowej Bentona, test łączenia punktów, kalifornijski i test uczenia się językowego. Wybór odpowiednich metod uzależniony jest od celu badania oraz stanu psychofizycznego pacjenta. Równie istotną rolę w diagnozie odgrywają badania obrazowe mózgu (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, czy elektroencefalografia EEG).
